Tập gym nhiều có làm suy giãn tĩnh mạch không?

Trả lời:

Suy giãn tĩnh mạch chi dưới là tình trạng các van trong tĩnh mạch bị suy yếu, khiến máu không được đẩy ngược về tim mà ứ lại ở chân, gây phồng giãn tĩnh mạch. Người bệnh thường có triệu chứng như nặng chân, tê, căng tức, chuột rút về đêm, gân xanh hoặc mạch máu li ti nổi dưới da, đôi khi kèm sưng nhẹ ở cổ chân.

Squat là bài tập gồm các động tác đứng lên, ngồi xuống, sử dụng nhiều nhóm cơ lớn như mông, đùi trước, đùi sau, cơ lõi, giúp tăng sức mạnh, săn chắc, cải thiện tư thế. Khi thực hiện đúng kỹ thuật, squat giúp tăng tuần hoàn máu, hỗ trợ lưu thông tĩnh mạch chi dưới, giảm nguy cơ ứ trệ máu ở chân.

Với tần suất tập 3-4 buổi mỗi tuần như bạn mô tả, nếu tập đúng kỹ thuật và có thời gian phục hồi hợp lý, nguy cơ gây suy giãn tĩnh mạch rất thấp. Tuy nhiên, tập sai tư thế hoặc dùng tạ nặng có thể làm tăng áp lực ổ bụng, tĩnh mạch chân, khiến mạch máu dễ giãn hoặc làm nặng thêm tình trạng suy giãn sẵn có.

Cảm giác chân nặng, xuất hiện gân xanh nhỏ dưới da là dấu hiệu sớm của suy giãn tĩnh mạch, nhất là khi bạn thuộc nhóm người có yếu tố nguy cơ cao như di truyền, đứng hoặc ngồi lâu, béo phì, mang thai. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, các mạch máu nông có thể nổi rõ tạm thời sau khi tập nặng do lưu lượng máu tăng, áp lực tĩnh mạch lớn hơn bình thường - hiện tượng này không phải là bệnh lý.

Nếu thấy xuất hiện thêm những triệu chứng như cảm giác nặng chân tăng về chiều tối, tê hoặc chuột rút ban đêm, sưng mắt cá chân, phù nhẹ, ngứa hoặc rát da vùng cẳng chân, thấy các tĩnh mạch ngoằn ngoèo nổi rõ dưới da... bạn nên đến khám. Bác sĩ xem xét tiền sử bệnh, khám vùng chi dưới, chỉ định siêu âm Doppler tĩnh mạch chi dưới - phương pháp chẩn đoán chính xác giúp phát hiện suy giãn tĩnh mạch và xác định mức độ bệnh. Nếu không điều trị, bệnh lý có thể tiến triển thành phù chân, viêm da, loét tĩnh mạch, ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ và vận động.

Trường hợp nhẹ, điều trị nội khoa thường gồm thay đổi lối sống (tăng vận động, hạn chế đứng hoặc ngồi lâu, nâng cao chân khi nghỉ ngơi, kiểm soát cân nặng), mang vớ y khoa để hỗ trợ hồi lưu máu, dùng thuốc tăng trương lực tĩnh mạch. Khi bệnh tiến triển nặng, bác sĩ chỉ định can thiệp ít xâm lấn như tiêm xơ, đốt laser hoặc sóng radio (RFA), bơm keo sinh học để loại bỏ tĩnh mạch bệnh lý, cải thiện triệu chứng và thẩm mỹ chân.

Người tập gym, nhất là bài tập squat, nên tránh mang tạ quá nặng. Trước khi tập cần khởi động kỹ, sau khi tập nên giãn cơ để tăng lưu thông máu, giảm ứ trệ tĩnh mạch. Kết hợp các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, đạp xe nhằm hỗ trợ tuần hoàn chi dưới. Sau buổi tập, tránh ngồi xổm hoặc đứng lâu, nên nằm kê cao chân khoảng 10-15 cm trong 15-20 phút để máu trở về tim tốt hơn.

ThS.BS Trần Quốc Việt
Khoa Tim mạch
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội