Vay mượn 488 triệu đồng cho 'khóa học thay đổi cuộc đời'

Chuyện của tôi bắt đầu từ một buổi học miễn phí với chủ đề dạy con kết nối gia đình. Nội dung ban đầu nghe rất nhân văn, đánh thẳng vào nhu cầu làm cha mẹ tốt hơn, đồng thời khơi gợi cảm giác tội lỗi về những thiếu sót trong việc nuôi dạy con.

Tôi nhận thấy việc nhấn mạnh cảm xúc, đặc biệt là những chia sẻ đầy nước mắt của một số học viên cũ, khiến nhiều phụ huynh trong đó có tôi dễ rơi vào trạng thái mềm yếu và tin tưởng rằng chỉ có con đường học sâu hơn trong hệ thống mới giúp giải quyết các vấn đề gia đình.

Sau buổi học miễn phí, chúng tôi được giới thiệu khóa "kiến tạo" với học phí khoảng 10 triệu đồng. Phương pháp tư vấn thường xoay quanh việc thúc đẩy cảm giác cấp bách, như "nếu không quyết định bây giờ sẽ bỏ lỡ cơ hội thay đổi gia đình", hay "một người cha mẹ dũng cảm phải biết đầu tư".

Trong bối cảnh cảm xúc bị đẩy cao, rất nhiều người, bao gồm cả tôi, đã đăng ký ngay lập tức. Khi bước vào các lớp nâng cao, tôi nhận thấy cách tổ chức lớp học được thiết kế theo hướng tạo áp lực tinh thần và sự tuân thủ.

Những buổi chia sẻ trải nghiệm được lồng ghép liên tục, tạo ra tâm lý rằng ai chưa nâng cấp khóa học thì đang "tự từ bỏ cơ hội thay đổi cuộc đời". Điều này diễn ra xuyên suốt từ khóa 10 triệu đồng cho đến thời điểm nhiều học viên được giới thiệu một gói khác, trị giá khoảng 250 triệu đồng.

Việc kêu gọi nâng cấp thường đi kèm với các câu chuyện thành công, các trường hợp "đổi đời", hoặc nhấn mạnh rằng "ai dám đầu tư lớn thì cuộc sống mới đổi khác". Tinh thần tập thể trong lớp cũng góp phần tạo ra áp lực.

Những người nâng cấp khóa cao hơn thường được tôn vinh và xem như "tấm gương dũng cảm", trong khi những người không nâng cấp đôi khi cảm thấy bản thân thiếu quyết tâm.

Theo cảm nhận cá nhân, môi trường lớp học được xây dựng theo hướng kích thích cảm giác thiếu tự tin và mong muốn được công nhận, khiến người học dễ đưa ra quyết định tài chính trị giá hàng trăm triệu đồng trong trạng thái cảm xúc bị chi phối.

Ở các cấp độ cao nhất, tôi nhận thấy học viên còn được giới thiệu những gói học lên đến khoảng 488 triệu đồng. Mỗi khi gói mới được giới thiệu, lại là một chuỗi câu chuyện cảm xúc, nước mắt, những bài chia sẻ có tính khích lệ mạnh, và những lời kêu gọi đầu tư như "chỉ khi bạn đi đến tầng sâu nhất thì gia đình bạn mới thật sự thay đổi".

Cá nhân tôi cho rằng những kỹ thuật truyền đạt này rất dễ khiến người nghe nhầm lẫn giữa động lực thật và áp lực tâm lý. Ngoài các lớp học chính, học viên còn được khuyến khích tham gia nhiều sự kiện trải nghiệm với chi phí cao.

Ví dụ: chuyến leo Fansipan với mức phí khoảng 25 triệu đồng, hoặc hành trình chinh phục núi Kinabalu ở Malaysia có mức phí tới 100 triệu đồng mỗi năm. Các hoạt động này thường được mô tả như "cột mốc trưởng thành", "bước ngoặt thay đổi bản thân", khiến nhiều học viên cảm giác rằng việc không tham gia đồng nghĩa với việc bỏ lỡ "tầng phát triển quan trọng".

Theo quan sát của tôi, sự kết hợp giữa cảm xúc mạnh, nghi thức tôn vinh, áp lực tập thể và cách dùng ngôn từ khơi gợi nỗi sợ bỏ lỡ cơ hội đã tạo nên môi trường rất dễ khiến người học đưa ra các quyết định chi tiêu vượt khỏi khả năng thực tế.

Không ít học viên chia sẻ họ vay mượn, cầm cố, hoặc chịu áp lực gia đình chỉ để theo đuổi các gói học ngày càng đắt đỏ. Tôi xin nhấn mạnh rằng tất cả những điều trên là trải nghiệm và cảm nhận cá nhân khi tham gia chương trình.

Tôi không có ý quy kết tổ chức hay cá nhân nào vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, với những gì đã chứng kiến và trải qua, tôi cho rằng đây là vấn đề cần được các cơ quan quản lý xem xét, làm rõ, nhằm bảo vệ người tiêu dùng khỏi các rủi ro về tâm lý và tài chính.

Ngọc Anh