Việt Nam chia sẻ bài học về tần số khi triển khai 5G

Theo thống kê của Ookla tháng 8, tốc độ tải xuống trung bình của kết nối di động tại Việt Nam đạt 152,17 Mbps, gần gấp ba lần so với cùng kỳ năm ngoái, đồng thời thứ hạng tăng từ bậc 26 lên 16 toàn cầu. Việt Nam có hai nhà mạng trong top toàn cầu, gồm Viettel nằm trong số ba nhà khai thác hàng đầu thế giới về tốc độ Internet di động, VNPT đứng thứ hai về tốc độ tải xuống 5G.

Kết quả trên đạt được sau chưa đầy một năm kể từ khi mạng 5G được triển khai thương mại hóa trong nước, và hơn một năm từ khi tần số 5G đầu tiên "có chủ". Theo Hiệp hội Di động toàn cầu GSMA, đây là những yếu tố thúc đẩy tăng trưởng của lĩnh vực di động tại Việt Nam.

Trong bài phỏng vấn được GSMA Spectrum đăng ngày 2/10, Cục trưởng Lê Văn Tuấn chia sẻ với cộng đồng tần số về cách thức triển khai tần số cho 5G tại Việt Nam - một trong những yếu tố chủ chốt đóng góp vào sự phát triển của mạng này trong nước.

Bài học về quy hoạch tần số

Theo ông Tuấn, để đạt được mạng 5G tốc độ cao, phủ sóng rộng khắp, cơ quan quản lý quyết định cho các nhà khai thác quyền truy cập vào cả băng tần trung bình (2,3, 2,6, và 3,8 GHz) và băng tần thấp 700 MHz.

Các băng tần này được Việt Nam chuẩn bị từ nhiều năm trước, thông qua việc sắp xếp lại các hệ thống thông tin vô tuyến, như di dời trạm vệ tinh VSAT và TVRO từ băng tần trung bình sang băng tần cao hơn, hay ngừng cung cấp truyền hình tương tự (analog) để giải phóng băng tần thấp.

Với băng tần trung bình, Việt Nam chọn cách làm khác biệt là cung cấp kích thước khối lớn hơn. Ví dụ, Viettel là nhà mạng đầu tiên trúng đấu giá băng tần 5G với khối B1 (2.500-2.600 MHz), tức độ rộng khối 100 MHz. Trong khi ở các quốc gia khác thường dừng lại ở 2x20 MHz.

Băng tần 700 MHz với đặc tính truyền xa và đâm xuyên tốt, phục vụ việc phủ sóng 5G diện rộng và xuyên tường ở các đô thị, có kích thước khối 2x10 MHz. "Cách tiếp cận này bảo đảm các nhà khai thác trúng đấu giá có thể triển khai mạng 5G ở quy mô lớn và chất lượng cao", ông Tuấn nói.

Chi phí tần số và điều kiện triển khai

Trong khi khối B1 có giá khởi điểm cao nhất, khoảng 3,9 nghìn tỷ đồng, các khối C2 (3.700-3.800 MHz) và C3 (3.800-3.900 MHz), hay khối băng tần thấp, khởi điểm khoảng 1,9 nghìn tỷ đồng.

Theo ông Tuấn, đây đều là các con số được tính toán kỹ lưỡng ở nhiều yếu tố, mà một trong số đó dựa trên doanh thu của nhà khai thác. Dẫn các nghiên cứu quốc tế, Cục trưởng cho biết nếu chi phí tần số duy trì dưới 5% doanh thu hàng năm, các nhà khai thác tiếp tục đầu tư mạnh, dẫn đến chất lượng dịch vụ được cải thiện. Ngược lại, nếu tỷ lệ trên 10%, đầu tư vào mạng lưới sẽ giảm, kéo theo chất lượng dịch vụ suy giảm.

Việt Nam chọn giá khởi điểm "ở mức vừa phải" và thực tế sau các cuộc đấu giá, chi phí tần số đối với các nhà khai thác Việt Nam hiện chiếm khoảng 6% hoặc thấp hơn so với doanh thu hằng năm.

Theo yêu cầu, doanh nghiệp trúng đấu giá phải triển khai dịch vụ trong vòng 12 tháng kể từ ngày được cấp phép, và sau hai năm phải có tối thiểu 3.000 trạm phát sóng 5G. Ngoài ra, việc chuyển nhượng phổ tần bị hạn chế trong 5 năm đầu sau đấu giá, ngăn chặn tình trạng đấu giá để đầu cơ, bảo đảm các nhà khai thác thực sự đầu tư vào triển khai mạng lưới.

Một yếu tố khác được ông Lê Văn Tuấn nhắc đến là chính sách khuyến khích tài chính để thúc đẩy nhà mạng triển khai nhanh. Nghị quyết 193 được Quốc hội thông qua cho phép "thưởng" nhà mạng triển khai thêm 20.000 trạm tính đến cuối 2025 sẽ được hỗ trợ 15% chi phí mua thiết bị.

Thực tế, Viettel cam kết đạt được con số này khi dự kiến triển khai thêm 22.000 trạm 5G năm nay, đưa tổng số trạm 5G của họ lên 29.000, phủ sóng 90% dân số. Con số này gấp hai lần mức 11.000 trạm 5G của tất cả nhà mạng đang phục vụ tại Việt Nam tính đến tháng 6/2025. Viettel cũng cho biết đã có 10 triệu thuê bao 5G sau gần một năm thương mại hóa.

"Dù thương mại hóa 5G của Việt Nam diễn ra tương đối muộn so với các quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới, nhờ các biện pháp trên, chúng tôi đã đạt được tiến bộ đáng kể chỉ sau một năm triển khai" ông Tuấn khẳng định.

Lưu Quý