Xe ngựa, gánh hàng rong trên phố Sài Gòn 100 năm trước

Một xe ngựa ở Sài Gòn - Chợ Lớn những năm cuối thế kỷ 19. Giai đoạn này, xe có ngựa kéo được xem là một trong những phương tiện di chuyển tốt nhất của thành phố. Xe có hai loại: có cửa lên xuống gắn kính, du nhập từ Malaysia, và loại thường, còn gọi là xe thổ mộ.

Bức ảnh nằm trong cuốn Sài Gòn - Paris viễn đông, NXB Trẻ phát hành trong tháng 9. Ấn phẩm tập hợp bài viết của nhiều tác giả nước ngoài từng đặt chân đến miền Nam thế kỷ 19, do Nguyễn Quang Diệu và Thanh Thư dịch và biên tập.

Một gia đình mưu sinh với gánh hàng rong trên vỉa hè.

Không khí buôn bán nơi đây được John White - một thương nhân người Mỹ đến miền Nam năm 1819, 1820 - miêu tả trong sách: "Chúng tôi xuống bến ngay tại Chợ Lớn có bán rất nhiều trái cây và các loại hàng hóa, những người đàn bà bán hàng ngồi la liệt, ai nấy phụ trách những mặt hàng nhỏ bé riêng của mình. Một vài gian hàng có che bằng mái rạ, dựng trên mấy cái cọc tre để chắn cái nắng gay gắt cho người ngồi...".

Công trình Hôtel de ville (Tòa Thị chính) là nơi làm việc của Hội đồng thành phố khi ấy. Người dân quen gọi với tên Dinh Đốc lý, Dinh Xã Tây vì người đứng đầu Hội đồng thành phố là đốc lý người Pháp.

Một khúc sông Sài Gòn nhộn nhịp tàu thuyền những năm 1890.

Tranh đội múa lân sư rồng qua nét vẽ của một họa sĩ đương thời. Bấy giờ, đa số tỉnh, thành phố lớn ở miền Nam đều có đội lân, song quy mô và bài bản nhất là đoàn ở Sài Gòn - Chợ Lớn. Sau hơn 100 năm, nghệ thuật lân sư rồng được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Một góc đường Catinat (nay là Đồng Khởi). Theo sách, con đường nổi tiếng với "những cửa tiệm lộng lẫy, những quán cà phê xinh đẹp, dòng xe cộ và khách bộ hành không ngừng nghỉ". Đường phố càng tập nập hơn vào những ngày tàu vào bến cảng, hàng trăm thanh niên "hối hả đến xả hơi".

Một góc đường Catinat nhìn về phía Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn.

Cảng Sài Gòn là nơi tàu thuyền tấp nập tàu thuyền giao thương. Rạch Bến Nghé là bến đậu của tàu khách hãng Messageries Maritimes.

Tranh Sài Gòn cuối thế kỷ 19 nhìn từ trên cao.

Bìa sách Sài Gòn - Paris viễn đông. Đơn vị làm sách kỳ vọng tác phẩm đóng vai trò như một cánh cửa mở ra quá khứ, giúp người đọc có thể cảm nhận những thăng trầm mà thành phố trải qua - từ một vùng đất hoang sơ, dần chuyển mình với những thay đổi lớn về cấu trúc đô thị, trở thành trung tâm kinh tế, văn hóa của miền Nam.