Điều gì xảy ra khi uống matcha hàng ngày?

Matcha là dạng bột trà xanh, nghiền mịn từ lá trà, thường được sử dụng trong ăn uống. ThS.BS Nguyễn Thị Phương, khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết đồ uống này giàu chất chống oxy hóa, mang lại nhiều lợi ích tiềm năng cho sức khỏe. Khi uống, người dùng hấp thu toàn bộ bột trà thay vì chỉ phần nước hãm, vì thế lượng caffeine, catechin và polyphenol mà cơ thể nhận được cao hơn so với trà xanh thông thường. Do sự khác biệt này, matcha có thể ảnh hưởng rõ rệt đến hệ tiêu hóa.

Tác động tích cực

Matcha chứa các chất chống oxy hóa mạnh, đặc biệt là EGCG (epigallocatechin gallate), có khả năng giảm phản ứng viêm, bảo vệ tế bào niêm mạc ruột khỏi stress oxy hóa, hỗ trợ hồi phục tổn thương. Cơ chế này giúp đường ruột khỏe hơn trước các tác nhân gây hại, ngăn ngừa nhiễm trùng đường ruột.

Theo bác sĩ Phương, bổ sung matcha thường xuyên có tác dụng điều chỉnh thành phần vi sinh đường ruột ở người khỏe mạnh nhờ gia tăng vi khuẩn có lợi như coprococcus và giảm fusobacterium. Các hợp chất polyphenol và catechin trong matcha cung cấp năng lượng cho vi khuẩn có lợi, ức chế sự phát triển của vi khuẩn có hại, từ đó cải thiện sức khỏe đường ruột, nhờ đó giảm triệu chứng như đầy hơi, khó tiêu hoặc táo bón nhẹ.

Thành phần catechin còn có khả năng làm tăng hoạt động của enzyme tiêu hóa lipid (lipase), giúp cơ thể xử lý chất béo tốt hơn. Thêm vào đó, caffeine trong matcha kích thích nhẹ nhu động ruột. Chất xơ trong matcha có tác dụng chống táo bón và ổn định lượng đường trong máu.

Tác động bất lợi

Matcha chứa khoảng 60-70 mg caffeine mỗi ly 240 ml. Nếu dùng quá mức, pha quá đặc, uống lúc đói, lượng caffeine và catechin đậm đặc có thể kích thích tiết acid dạ dày, dẫn đến ợ nóng, đau rát vùng thượng vị (trên rốn). Người uống dễ gặp triệu chứng buồn nôn, cồn cào, khiến ruột co bóp mạnh, đau bụng hoặc đi ngoài phân lỏng. Người bệnh viêm loét dạ dày hoặc trào ngược dạ dày thực quản, người nhạy cảm với caffeine hoặc mắc hội chứng ruột kích thích (IBS), dễ gặp tình trạng này hơn.

Các hợp chất tannin và polyphenol trong matcha có khả năng tạo phức với sắt trong ruột, làm giảm hấp thu sắt không heme (loại sắt có trong thực vật). Bác sĩ Phương lưu ý không nên uống matcha ngay trước, trong hoặc sau bữa ăn giàu sắt vì lượng sắt hấp thu có thể giảm nhanh. Tannin cũng có thể làm chậm nhu động ruột gây táo bón hoặc trào ngược dạ dày. Với tác động kích thích nhu động ruột của caffeine, nếu uống matcha quá nhiều có thể dẫn đến tiêu chảy hoặc co thắt ruột, gây rối loạn giấc ngủ và đau đầu.

Bác sĩ Phương lưu ý người uống nên chọn matcha nguyên chất đạt chuẩn, được xay mịn từ lá trà camellia sinensis, quá trình thu hoạch và chế biến theo tiêu chuẩn riêng. Tránh sử dụng matcha không rõ nguồn gốc, kém chất lượng vì có thể tích tụ chì, gây hại gan và hệ tiêu hóa. Người trưởng thành nên uống matcha đúng liều lượng và thời điểm hợp lý, tránh uống khi bụng đói hoặc uống quá đặc. Đồng thời, nên uống cách xa bữa ăn để tránh ảnh hưởng khả năng hấp thu sắt. Người có vấn đề tiêu hóa như hội chứng ruột kích thích, viêm loét dạ dày nên thận trọng khi uống matcha.

Nên pha khoảng 1-2 g bột matcha mỗi ngày, tương đương 1-2 tách nhỏ, dùng sau bữa sáng hoặc bữa phụ sáng khoảng 30 phút, giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa và tăng tỉnh táo. Khi pha, nên dùng nước ở 70-80 độ C để giữ lại hoạt chất chống oxy hóa, không dùng nước sôi và tránh thêm nhiều đường.

Ly Nguyễn